MP Board Class 7th संस्कृत Chapter 3 बलाद् बुद्धिर्विशिष्यते अभ्यास
प्रश्न 1.
प्रश्नों का एक शब्द में उत्तर लिखो
(क) सिंहस्य नाम किम् आसीत्?
उत्तर:
दुर्मुखः
(ख) सिंहः केषां वधं करोति स्म?
उत्तर:
पशूनाम्
(ग) सर्वे पशवः कस्य समीपम् अगच्छन्?
उत्तर:
सिंहस्य
(घ) सिंहः कूपस्य जले किम् अपश्यत्?
उत्तर:
स्वप्रतिबिम्बम्
(ङ) अपरं सिंहं मत्वा दुर्मुखः किम् अकरोत्?
उत्तर:
गर्जनम्।
प्रश्न 2.
एक वाक्य में उत्तर लिखो
(क) कः पराक्रमशीलः भवति?
उत्तर:
सिंहः पराक्रमशीलः भवति।
(ख) एकदा कस्य वारः समायातः?
उत्तर:
एकदा शशकस्य वारः समायातः।
(ग) शशकः सिंहं कुत्र अनयत्?
उत्तर:
शशकः सिंह कूपम् अनयत्।
(घ) सिंहः कया पीडितः आसीत्?
उत्तर:
सिंहः क्षुधया पीडितः आसीत्।
(ङ) सिंहस्यं गर्जनस्य का भवति?
उत्तर:
सिंहस्य गर्जनस्य प्रतिध्वनिः भवति।
प्रश्न 3.
शुद्ध कथनों के सामने ‘आम् (हाँ)’ (और) अशुद्ध कथनों के सामने ‘न’ लिखो
(क) दुर्मुखः पशुनां वधं न करोति स्म।
(ख) एकः पशुः प्रतिदिनं क्रमेण सिंहस्य समीपं गच्छति स्म।
(ग) सिंह तु क्षुधया पीडितः आसीत्।
(घ) शशक: मार्गे वस्तुतः अपरं सिंहं न अपश्यत्।
(ङ) शशकः दुर्मुखं एकस्य गभीरस्य कूपस्य समीपम् अनयत्।
उत्तर:
(क) ‘न’
(ख) आम्
(ग) आम्
(घ) आम्
(ङ) आम्।
प्रश्न 4.
विलोम शब्दों को जोड़ो
उत्तर:
(क) → (4)
(ख) → (5)
(ग) → (1)
(घ) → (2)
(ङ) → (3)
प्रश्न 5.
अधोलिखित शब्दों का सन्धि विच्छेद करो
(क) सदैव
(ख) मृगेन्द्रः
(ग) बलेनैव
(घ) सूर्योदयः
(ङ) महौजस्वी
(च) यथोक्तम्
(छ) एकैकम्।
उत्तर:
प्रश्न 6.
अधोलिखित शब्दों में सन्धि कीजिए
(क) देव + एकत्वम्
(ख) राजा + ईशः
(ग) बुध्या + एव
(घ) मद + उन्मत्तः
(ङ) जल + ओधः।
उत्तर:
प्रश्न 7.
कोष्ठक से उचित शब्द चुनकर रिक्त स्थानों को पूरा करो
(क) त्वं किमर्थं सर्वदा पशूनां वधं ………। (करोति/करोषि)
(ख) सः सिंहस्य समीपम् ……….. (अगच्छत्/अगच्छन्)
(ग) अहम् अधुना तस्य भोजनाय …………।(गच्छति/गच्छामि)
(घ) अस्मिन् कूपे सः सिंहः ………। (वसति/वसामि)
उत्तर:
(क) करोषि
(ख) अगच्छत्
(ग) गच्छामि
(घ) वसति।